Wat kan jij doen voor kinderen in sociaal isolement?

Het is voor een kind super lastig om op eigen kracht uit een sociaal isolement te komen. Gelukkig kan ook jij helpen.

Hoe ‘herken’ je kinderen en gezinnen in sociaal isolement?

Deze kinderen hebben geen plakkertje op hun voorhoofd, was het maar zo makkelijk. Wel kan je leren om anders te kijken.

Een voorbeeld: kapotte kleding kan zowel een teken zijn van armoede als van speelplezier. Of tientallen andere oorzaken hebben. En als je op het eerste gezicht niets aan een kind ziet, gaat het ook niet per definitie goed met dit kind. Het helpt als je bereid bent om verder te kijken. Daarmee bedoelen we door gedrag heen kijken.

Een kind of jongere wil altijd iets zeggen met zijn/haar gedrag, bewust of onbewust. Het is een reactie op gebeurtenissen, omgeving, gevoelens en ervaringen. In het gedrag zit dus een signaal. Door goed naar het gedrag en de context van het gedrag te kijken (door vragen te stellen en vooral heel veel te luisteren), kun je ontdekken wat het kind eigenlijk wil bereiken. Misschien is ‘lastig’, of boos gedrag bijvoorbeeld een uiting van verdriet.

Wat kan ik zelf doen?

Ken je een kind met wie het niet goed gaat en dat zich misschien alleen voelt? Ook jij kan iets betekenen! Je kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een kind zich minder schuldig voelt of zich schaamt voor de situatie thuis.

Het allerbelangrijkste is oprechte interesse te hebben. Stel oprechte vragen. Neem daar de tijd voor. Door een open en respectvolle houding te hebben en door goed te luisteren en oprecht te reageren, ontstaat er vertrouwen en weet je sneller wat er écht speelt in het leven van een kind.
Stel ook een vraag als je iets vervelends hoort of ziet: ‘Kan ik je helpen?’ of ‘Is er iets wat je me wil vertellen?’. Dat geeft het kind de ruimte om zelf te kiezen wat hij wil zeggen.
Luisteren op momenten dat het nodig is, is soms al genoeg. Een kind verwacht lang niet altijd een oplossing van jou.
Verwacht tegelijkertijd niet dat kinderen je alles vertellen. Steun is niet altijd een goed gesprek, maar kan juist ook zitten in de gewone dingen, zoals een spelletje spelen.
Kijk ook juist naar wat wél goed gaat. Ook al heeft een kind het heel lastig, er is vast iets wat hij of zij goed kan of heel leuk vindt. Zie ook die talenten en krachten van het kind.
Wees een rolmodel. Laat zien dat je aardig bent voor anderen en dat je optimistisch en vol vertrouwen blijft, ook als er iets ergs aan de hand is.
Doe wat je belooft. Wees betrouwbaar.

Zie je dat een kind (of gezin) buiten de groep valt, nodig het dan juist uit en sluit het niet buiten. Maak een praatje. Het contact hoeft niet structureel te zijn. Een vriendelijk gezicht, vragen hoe het gaat, een schouderklopje of een kaartje kan al een hele steun zijn en echt bijzonder voelen voor iemand die dat niet gewend is.

Wil je meer doen?

Wie weet lukt het je om voor één kind of één gezin echt die belangrijke ander te zijn: een steunpilaar waar een kind altijd bij terecht kan. Het mooiste is het als dit spontaan ontstaat, in de vorm van een vriendschap of mentorschap dat vanzelf zo groeit.

Vind je dat lastig, dan zijn er initiatieven genoeg waarbij je je kan aanmelden en ook echt van betekenis kan zijn. Denk dan aan een maatjesproject of een buurtinitiatief. Google bijvoorbeeld op maatjes-, mentor- of buddyprojecten bij jouw in de gemeente. In veel grote regio’s is er ook een Vrijwilligerscentrale, waar je precies kan zien wie er bij jou in de buurt hulp nodig hebben. De vrijwilligerscentrale bij jou in de buurt vind je hier.

Belangrijk om te onthouden:

Verwacht niet iets terug. Als een kind het niet gewend is om positieve aandacht te krijgen, kan het daar ook niet altijd positief op reageren.
Weet dat bijna alle ouders het beste voorhebben met hun kinderen. Vaak is er bij problemen thuis meer aan de hand dan op het eerste gezicht lijkt. Neem dat als uitgangspunt op het moment dat jij ook contact hebt met de vader of moeder van het kind, ook al past wat zij doen niet bij wat jij normaal of goed vindt. De vraag ‘Kan ik je helpen?’ aan een andere volwassene, doet het altijd beter dan ‘Jij doet het niet goed’.

Ernstige zorgen

Maak je je ernstige zorgen over het kind? Blijf betrokken als je kunt en zoek contact met het sociaal wijkteam bij jou in de buurt (via de gemeente kun je het telefoonnummer vinden). Of vraag advies aan Veilig Thuis. Bespreek dit, als het kan, wel eerlijk met het kind of de ouders. Dan blijf je iemand die ze kunnen vertrouwen.