Jongeren op ZIKOS te lang genegeerd, met extra trauma’s als gevolg

12 maart 2024

“Op de ZIKOS-afdeling hebben jongeren vreselijk geleden, in stilte. Hun verhalen, hun roep om hulp zijn te lang genegeerd. Met alle gevolgen van dien. Het is nu tijd om te luisteren en het fundamenteel anders te gaan doen voor deze jongeren. Zodat zij zich gezien, gehoord en gesteund voelen" - Margot Ende- van den Broek, directeur Het Vergeten Kind. 

Vandaag is het onderzoek ‘Eenzaam gesloten - onderzoek naar de ervaringen van jongeren met ZIKOS’ gepubliceerd. Opnieuw een onderzoek dat bevestigt dat we ernstig tekort schieten in het bieden van zorg en veiligheid aan jongeren die dat het hardst nodig hebben. We ontnemen deze jongeren niet alleen hun ontwikkelkansen, we beschadigen hen. Een schending van hun rechten. Daarbij zou op deze ZIKOS-afdelingen de meest specialistische hulp binnen de gesloten jeugdzorg plaatsvinden, maar de praktijk laat hier niks van zien. Op de momenten dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) constateerde dat de kwaliteit van de zorg ondermaats was, werden hier geen consequenties aan verbonden. Dan is toezicht een wassen neus.

De verhalen van deze jongeren, die zo dapper zijn geweest om hun ervaringen te delen, zijn helaas niet nieuw. Al jaren weten we dat bijna geen enkel kind beter wordt van plaatsing in de gesloten jeugdzorg. Sterker nog, de meeste jongeren lopen er trauma’s op. Er wordt meer nadruk gelegd op repressie dan op nabijheid. Terwijl nabijheid is wat de jongeren nodig hebben. Het zorgt ervoor dat jongeren weer vertrouwen krijgen in zichzelf en de hulpverlening. 

De wereld op zijn kop

Dat het aan deze jongeren zelf is om op te komen voor zichzelf, is de wereld op zijn kop. Het is de verantwoordelijkheid van onder andere gemeenten, de Rijksoverheid en IGJ om jongeren te beschermen, veiligheid te bieden en om hen heel serieus te nemen als zij aan de bel trekken. Dat is niet gebeurd. Opnieuw een pijnlijke constatering. En dat moet anders. Het wordt tijd dat we naar hen luisteren. En van daaruit het fundamenteel anders te gaan doen voor deze jongeren. Zodat de jeugdzorg een plek wordt waar ze zich veilig en gesteund voelen. Om de eenvoudige reden dat we dat aan hen verplicht zijn.