Documentaire NIKKI geeft gezicht aan vergeten kinderen

26 september 2022

Op maandag 26 september toont documentairemaker Monique Nolte voor het eerst haar documentaire ‘NIKKI’ op het Het Nederlands Film Festival. De documentaire maakt pijnlijk duidelijk waarmee vergeten kinderen in Nederland kampen: gebrek aan positieve aandacht, ontbreken van een vangnet en sociaal isolement. Met alle gevolgen van dien. En dat door de ogen van Nikki en haar moeder Karin. Op een doordringende, openhartige en integere manier. 

In de documentaire volgt Nolte vier jaar het leven van de 12-jarige Nikki (inmiddels 18 jaar), die opgroeit in een Haagse volkswijk samen met haar moeder Karin (46). Karin heeft een borderline persoonlijkheidsstoornis en Nikki's vader is verslaafd en leidt een zwervend bestaan. Nikki heeft er moeite mee dat zij nooit weet wanneer ze haar vader ziet. Moeder Karin doet enorm haar best, maar worstelt met het moederschap, haar mentale gezondheid en traumatische verleden. Haar twee oudste kinderen zijn in de jaren ‘90 uit huis geplaatst. 

Toch weet Nikki, mede door een zeer betrokken docent op de basisschool, zich overeind te houden en krijgt ze in groep acht een havo/vwo-advies. Maar eenmaal op de middelbare school is de betrokkenheid van docenten minimaal en is er weinig oog voor haar thuissituatie. Stap voor stap zie je haar kansen op een diploma en een kansrijke toekomst vervagen. 

Foto: Hanne van der Woude

Vangnet van steunfiguren 

NIKKI laat zien hoe belangrijk de directe omgeving is in het ondersteunen van kwetsbare kinderen. Het creëren van een omgeving waarin er echte aandacht is voor het kind, is cruciaal en ontstaat niet vanzelf. Dat vraagt niet alleen iets van hulpverleners, maar ook van bijvoorbeeld docenten, sportcoaches en medewerkers in de kinderopvang. 

In de documentaire heeft de basisschooldocent een manier gevonden om - als het ware - door het gedrag van moeder Karin heen te kijken en oog te hebben voor haar situatie. En door goed te luisteren naar Nikki, biedt hij haar een omgeving waarin ze zich veilig genoeg voelt om stappen vooruit te maken. Het versterkt haar zelfvertrouwen. Dat gun je elk kind in zo'n situatie: steunfiguren. Op deze manier voelen kinderen zich niet vergeten en groeien kinderen evenwichtiger op. Helaas is dit niet vanzelfsprekend, zoals de documentaire ook illustreert. 

Sociaal isolement

Doordat kinderen zoals Nikki vaak weinig steun krijgen uit hun directe omgeving, raken ze geïsoleerd en is hun ontwikkeling extra in gevaar. Uit eerder onderzoek weten we dat geïsoleerde kinderen gemiddeld minder zelfvertrouwen hebben en meer last hebben van depressieve gevoelens en angst. Zo ook Nikki die steeds vaker in haar bed blijft liggen en nog nauwelijks naar buiten gaat.

Uit ons eigen onderzoek naar de impact van sociaal isolement op kinderen blijkt dat 77% van deze kinderen gemiddeld drie keer moet wisselen van school. 72% voelt zich alleen, onbegrepen en is onzeker. Maar liefst 91% van de ouders heeft zelf te weinig mensen om zich heen die ze om hulp kunnen vragen. 

Begrip

Het Vergeten Kind vindt het belangrijk dat verhalen zoals die van Nikki verteld worden, zodat er meer begrip voor de situatie van vergeten kinderen komt. De documentaire duidt hoe het is voor kinderen om in een instabiele thuissituatie op te groeien, laat hulpverleners zien wat er achter de voordeur speelt en motiveert hopelijk docenten en de directe omgeving om verder te kijken dan het zichtbare gedrag. Zodat kwetsbare kinderen zich gehoord en gezien voelen, zich positief kunnen ontwikkelen en hun eigen plek vinden in de maatschappij.

De documentaire NIKKI is vanaf 26 september te bekijken op Videoland.