Afschalen gesloten jeugdzorg hand in hand met versneld kwaliteitskader kleinschalige woonvoorzieningen
07 maart 2024
Stel je voor: je hebt geen goede jeugd gehad, worstelt met (psychische) problemen en je belandt daarop in de gesloten jeugdzorg. Dan hoop je dat dat de plek is waar iemand een arm om je heen slaat en waar je je veilig voelt. Zo was dat bij Kira (16). Zij vertelde ons dat ze in de gesloten jeugdzorg 20 uur per dag op haar kamer zat opgesloten en dat ze het gevoel had dat er niet naar haar werd geluisterd. Nu start ze een traumabehandeling voor de trauma’s die ze in de gesloten jeugdzorg opliep. Dit voorbeeld laat zien hoe problemen zich in de gesloten jeugdzorg verergeren. En hoe we kinderen als Kira keihard laten vallen. Ze is ook nog niet eens de enige. Twee jaar geleden kwamen we op basis van ons onderzoek en verhalen van vele kinderen al tot de pijnlijke conclusie dat driekwart van de ondervraagde jongeren extra psychische klachten oploopt in de gesloten jeugdzorg.
Nu, twee jaar verder, is er nog altijd te weinig zicht op een goed alternatief. Hoewel het kabinet anderhalf jaar geleden besloot de gesloten jeugdzorg af te bouwen en het aantal kinderen die deze vorm van hulp inmiddels afneemt, is het nog altijd volstrekt onduidelijk wat er moet gebeuren met jongeren die behoefte hebben aan intensieve zorg. Er zijn nog steeds geen goede alternatieven en is er zelfs een tekort aan vervolgplekken. Het is de wereld op zijn kop. Met alle gevolgen van dien: kinderen krijgen al jarenlang niet de aandacht en veiligheid die ze nodig hebben. Ze voelen zich niet gezien en gehoord en verliezen het vertrouwen in de hulpverlening. Groepen zijn te groot, er zijn te weinig medewerkers op te veel kinderen en er zijn te weinig vaste, vertrouwde gezichten. Dit is niet alleen erg verontrustend, maar ook volstrekt onacceptabel. De jeugdzorg zou een plek moeten zijn waar jongeren, die het thuis moeilijk hebben, zich veilig en gesteund voelen.
Dat onduidelijk is wat er moet gebeuren met jongeren die wel behoefte hebben aan intensieve zorg, blijkt ook uit de reactie van demissionair staatssecretaris Van Ooijen, die aangaf nog voor de zomer te willen beslissen wat er met de huidige gesloten jeugdhulplocaties gaat gebeuren. Welke alternatieven er moeten komen, laat hij in het midden. Het is voor ons moeilijk te geloven dat zo’n plan er nog niet ligt.
We moeten toe naar kleinschalige woningen waar aandachtsvolle zorg gegeven wordt. Waar sprake is van veiligheid, stabiliteit en perspectief, met voldoende medewerkers en vaste gezichten. Alleen dan kunnen kinderen zich ontwikkelen en krijgen behandeling en therapie überhaupt kans van slagen. Landelijke regie op het transformatieproces is daarom hard nodig. Geef gemeenten de opdracht om voldoende kleinschalige woonplekken te realiseren, zodat de gesloten jeugdzorg nu eens en voor altijd dicht kan gaan. Geef gemeenten de financiering om dit te kunnen doen en daarmee de verantwoordelijkheid om in actie te komen. Het is de hoogste tijd. Zorg voor voldoende medewerkers en een vast team. Zodat de jeugdzorg een plek wordt waar jongeren, die het thuis moeilijk hebben, zich veilig en gesteund voelen. Dat zijn we aan jongeren als Kira verplicht en daar hebben zij recht op.