Uitzichtloze situatie dakloze jongeren in Nederland: gemiddeld 11 maanden zonder thuis
59% van de gemeenten negeert richtlijnen van het nationaal plan tegen dakloosheid
Uit ons meest recente onderzoek blijkt dat dak- en thuisloze jongeren gemiddeld elf maanden lang geen permanente woonplek hebben. Deze jongeren bevinden zich dagelijks in een strijd om te overleven, waardoor het voor hen onmogelijk is om hoopvol naar de toekomst te kijken. Meer dan driekwart van de jongeren ervaart hun situatie als uitzichtloos. Zij kampen met onrust, eenzaamheid en minderwaardigheid. Wij roepen gemeenten op om jongeren een stabiele en permanente woonplek te bieden.
Jongerendakloosheid heeft diverse oorzaken, waaronder huiselijk geweld, financiële problemen en het tekortschietende jeugdzorgbeleid, waarbij jongeren bij het bereiken van de leeftijd van 18 jaar op straat belanden. Het onderzoek onder 71 dak- en thuisloze jongeren tussen 18 en 27 jaar toont aan dat meer dan de helft van hen noodgedwongen een slaapplek moet vinden bij vrienden. Zo ook Ashley (27), die een jaar lang van bank naar bank moest hoppen. "Ik schaamde mij diep voor mijn dakloosheid, voelde mij tot last en was compleet afhankelijk van anderen." Andere jongeren verblijven in opvangcentra (37%) of zijn gedwongen om op straat te leven (34%).
Verontrustend is dat 43% van deze jongeren herhaaldelijk met dakloosheid te maken krijgt, waarbij ze gemiddeld nog drie keer in deze situatie belanden. Ongeveer 78% van de jongeren heeft een achtergrond in jeugdzorg met verblijf.
Download het onderzoeksrapport (PDF)
Dakloosheid zet jongeren in overlevingsstand
Dakloosheid plaatst jongeren in een overlevingsstand, met diepgaande gevolgen. Maar liefst 88% van hen ervaart aanzienlijke stress. Ze voelen zich vaak in de steek gelaten en zien hoe hun sociale netwerk langzaam maar zeker afbrokkelt. Hierdoor verliezen ze niet alleen het vertrouwen in anderen, maar ook in zichzelf. Jongeren geven zichzelf vaak de schuld van hun situatie en hebben voortdurend het gevoel dat ze falen. Dit negatieve zelfbeeld wordt versterkt door het stigma dat in Nederland heerst rondom dakloosheid.
Ashley (27) was een jaar dakloos.
Bovendien bevinden dak- en thuisloze jongeren zich in een kwetsbare positie waarin ze een verhoogd risico lopen op schooluitval, misbruik en geweld. Ashley: "In mijn hoofd was er geen ruimte voor school. Mijn leven draaide volledig om overleven, het vinden van een plek om te verblijven en het ontwijken van de duistere kant van het straatleven. Ik besefte maar al te goed dat als ik verkeerde keuzes zou maken, mijn toekomst volledig verloren zou zijn."
Jongeren niet geholpen met huidige aanpak
Met 66% van de dak- en thuisloze jongeren die de geboden hulpverlening als onvoldoende ervaren, benadrukt Het Vergeten Kind de urgentie om hulp voor deze groep jongeren te verbeteren. De Rijksoverheid heeft het Nationaal Actieplan Dakloosheid geïntroduceerd, gericht op duurzame huisvesting en financiële zekerheid. Het doel van dit plan is om tegen 2030 een einde te maken aan dak- en thuisloosheid.
Uit onderzoek onder 73 gemeenten blijkt dat slechts 13% dit plan haalbaar vindt, wat aantoont dat er aanzienlijke twijfels zijn over de uitvoerbaarheid ervan. Het Rijk heeft €65 miljoen aan extra financiering beschikbaar gesteld voor gemeenten met het oog op de implementatie. Slechts 29% van de gemeenten wil het budget gebruiken voor permanente woningen en 33% voor financiële bestaanszekerheid, wat indruist tegen de richtlijnen van het actieplan.
Gemeenten aan zet
Gemeenten moeten nu echt aan de slag en hun verantwoordelijkheid nemen door in actie te komen. Het begint met het nauwkeurig in kaart brengen van het aantal dak- en thuisloze jongeren in de gemeente. Daarnaast is het van groot belang dat relevante afdelingen, zoals wonen, werk & inkomen, en jongeren met ervaringskennis, betrokken worden bij het opstellen van plannen. Tevens is samenwerking essentieel. Gemeenten moeten actief op zoek gaan naar partijen om huisvesting en bestaanszekerheid te realiseren voor dak- en thuisloze jongeren.