“Aandacht voor kinderen gaat hand in hand met aandacht voor hulpverleners.”
Als orthopedagoog-generalist draait voor de 30-jarige Eva alles in haar werk om aandacht. De zichtbaarheid van hulpverleners en het begrijpen waarom kinderen bepaald gedrag laten zien. “Als kinderen onvoldoende aandacht krijgen, leren ze niet goed met moeilijkheden omgaan. Dit belemmert hun ontwikkeling. Hun hoofden blijven vol, ze worden boos en laten niemand toe.”
Op de kleinschalige woonvoorziening waar Eva werkt, ziet ze dagelijks dat het geven van juiste aandacht een cruciaal verschil maakt. Ze gelooft sterk in het onderzoeken van de betekenis achter gedrag. “Een kind vertoont geen agressie omdat het agressief is, maar omdat het blijkbaar de noodzaak voelt. Hij of zij voelt zich niet veilig. Als hulpverleners moeten we onszelf afvragen waar wij steken hebben laten vallen. Welke behoeften hebben we gemist en hoe kunnen we een kind zich veilig laten voelen.”
Waardevol
Op deze manier werken is complex en hulpverleners maken fouten, vertelt Eva. “Signalen van onrust, zoals tikken met vingers, worden soms gemist doordat hulpverleners druk zijn. Hierdoor worden kinderen dreigend en veeleisend. Toen dit een keer aan de hand was, reageerde een groepsleider door te zeggen: ‘Stel eens een normale vraag in plaats van eisen’. De jongen werd boos en sloopte zijn kledingkast. De vraag was voor hem gewoon nét te veel. Op dat moment moet je achter het gedrag kijken. Het bleek een waardevolle les voor het team.”
Ondersteunen
Voor Eva is aandachtsvolle zorg voor hulpverleners net zo belangrijk als voor kinderen. “Zorg maar eens dat je liefdevol blijft als je bent uitgescholden of geslagen. Door hier open gesprekken over te voeren met andere hulpverleners ontstaat een omgeving waarin het werk beter te dragen wordt. Hoe complex de situatie ook is. Ook leer je elkaars triggers kennen. Zo kunnen we elkaar ondersteunen en zorgen dat het kind er niet de dupe van wordt.”
Groei
Zodra kinderen meer initiatief tonen en zelfvertrouwen krijgen, merkt Eva dat haar aanpak is geslaagd. Dat gebeurde bij een jongen die geen contact meer had met zijn ouders en in de gesloten jeugdzorg zat. “In het begin voelde hij zich ongemakkelijk en bracht hij veel tijd in bed door. Nu gaat hij naar school en heeft contact met zijn moeder. Hij draagt geen capuchon meer in huis en beschouwt zijn eigen kamer als zijn plek. Zijn leven is niet enkel meer gericht op problemen, maar juist op de toekomst.”
Praat
Eva's boodschap is duidelijk: praat over de betekenis die je aan gedrag geeft. “Kijk verder dan het gedrag zelf en ontdek wat erachter zit. Dit geldt niet alleen voor hulpverleners, maar ook voor ouders en scholen. Daar ligt de verantwoordelijkheid voor verandering. Niet alleen bij een kind zelf.”
In gesprek over aandachtsvolle jeugdzorg
Kinderen in jeugdzorg worden te weinig gezien en gehoord. Doe jij als hulpverlener genoeg om dit te veranderen? Daag jezelf en collega’s uit hierover te praten. Vraag nu het werkpakket aan met boeiende video's en prikkelende gesprekskaarten. Maak samen van aandacht geen bijzaak, maar hoofdzaak.